در باره‌ی ِ پادشاهی ِ محمّد‌رضا شاه پهلوی ، آريامهر ، بسيار نوشته و گفته‌ايم ( بی‌نياز از گفتن است که در اين عبارت ، تنها نوشته‌های ِ « دوستان » را در‌نظر‌دارم ، و نه دشمن‌نامه‌ها و دُژطومارهای ِ خصمان ِ الهی يا استالينی را ، که اصلاً ارزش ِ بحث ندارد و فقط به کار ِ « آرشيو ِ اسناد ِ خصومت » می‌آيد و نه بيشتر ) ، امّا جز در معدود مواردی انگشت‌شمار ، ديد ِ انتقادی ِ دقيق و درست ، و پژوهش ِ ژرف نمی‌توان يافت .
و از‌جمله ، نديده‌ام کسی به اين موضوع ِ بسيار مهم پرداخته باشد که محمّد‌رضا شاه ، آريامهر ، آيينه‌ی ِ تمام‌نمای ِ ايران و ايرانی بود . امروز به‌سادگی ، و با قيافه‌ای بسيار فکورانه ، می‌توان کژ‌و‌کاستی‌های ِ شخصيّت و عمل‌کرد ِ آن بزرگ‌مرد را برشمرد ، و چنان وانمود که بی‌هيچ ترديد ، اگر آريامهر از مشاوری چون « اين من ِ فکور ِ کاشف ِ معمّا بعد از حلّ ِ آن » بهره‌مند و برخوردار می‌بود ، هرگز به اين بيچارگی دچار نمی‌شديم !
آری ، امروز ، از پس ِ 28 سال حکومت ِ شوم ِ عدل ِ الهی ( اين تجربه‌ی ِ مرگ‌وار ) ، برشمردن ِ اتّهامات ِ محمّد‌رضا شاه کاری است بس آسان ، و سودمند به بادانگيزی ِ سلّول‌های ِ حوالی ِ رگ ِ گردن ! امّا هرگز به تصوير ِ درستی نخواهيم رسيد اگر خود ِ امروزين ِ خويش را در آيينه‌ی ِ آريامهر بجوييم . او ، آيينه‌ی ِ آن روزگار ِ ما بود . آيينگی ِ امروز را ، شايد بتوان در شاهزاده رضا پهلوی باز‌جست . شايد .
از آنجا که سر ِ فرصت در اين‌باره خواهم نوشت ، اين‌جا در اين نوشته‌ی ِ کوتاه ، به طرح ِ تعبيری بسنده می‌کنم که به گُمان ِ من ، می‌تواند بر چند‌و‌چون ِ آيينگی ِ آريامهر ، پرتوی طنزواره بيفکنَد . تلخ و نافع :
او ، حاج‌محمّد‌رضا شاه پهلوی بود ...
( 851201 )
با سلام و عرض احترام
ReplyDeleteجسارتا ایمیلی برای شما فرستادم که امیدوارم بتوانیدآن را بخوانید. از مطالب جدیدتان نیز ممنونم
موفق باشید
حاجي بود؟
ReplyDeleteبيشتر حاجي ترس بود
سلام و ممنون که به وبلاگ من اومدین
ReplyDeleteنقد جالبی بود